Sipas raportit të fundit të Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (OECD), Shqipëria renditet në vendin e fundit për përmirësimin e klimës së biznesit në Ballkanin Perëndimor për periudhën 2020-2023, ndërsa Kosova kryeson si vendi me progresin më të lartë.
Raporti i OECD: Shqipëria me vlerësimin më të ulët në rajon
OECD, në bashkëpunim me Institutin e Vjenës për Studime Ekonomike (WIIW), ka publikuar të dhëna që tregojnë një nivel konvergjence prej 66% të Ballkanit Perëndimor me standardet e BE-së. Megjithatë, Shqipëria ka marrë vetëm 57 pikë, duke e vendosur në fund të listës rajonale, ndërsa Kosova ka arritur nivelin më të lartë me 76 pikë.
Në renditjen e përgjithshme të rajonit:
- Kosova – 76% e mesatares së BE-së
- Mali i Zi – 74%
- Serbia – 64%
- Maqedonia e Veriut dhe Bosnja – më poshtë në renditje
- Shqipëria – 57%, më e ulëta në rajon
Shqipëria ka bërë hapa pas në klimën e biznesit
Në dekadën e fundit, Shqipëria ka shënuar regres në raport me standardet e BE-së për klimën e biznesit, ndryshe nga vendet e tjera të rajonit që kanë ruajtur ose përmirësuar pozicionin e tyre. Në periudhën 2014-2016, Shqipëria kishte një performancë më të lartë, por situata ka përkeqësuar vit pas viti.
Faktorët kryesorë të dobësisë së Shqipërisë sipas OECD
- Normat e larta të interesit – Kredia për bizneset mbetet e shtrenjtë, me 1.4% më të lartë se mesatarja e BE-së
- Punësimi informal dhe korrupsioni – Tregu i punës dhe rregullat fiskale mbeten problematike
- Burokracia dhe dobësitë ligjore – Shqipëria vuan nga procedura komplekse për hapjen e bizneseve dhe mungesa e transparencës në administratë
- Barrierat jotarifore dhe taksat e larta mbi pagat – Kontributet e sigurimeve shoqërore tejkalojnë 20% të të ardhurave bruto
Kosova dhe vendet e tjera të rajonit përparojnë
Në anën tjetër, Kosova dhe Mali i Zi kanë shënuar përmirësime të ndjeshme, duke tërhequr më shumë investime të huaja dhe lehtësuar procedurat e biznesit.
Sipas raportit, flukset neto të Investimeve të Huaja Direkte (IHD) janë sektori më i fortë në rajon, duke ndihmuar në rritjen ekonomike dhe përmirësimin e mjedisit të biznesit.
Pse Shqipëria renditet e fundit dhe çfarë duhet të ndryshojë?
Raporti thekson se:
- Duhet të adresohen problemet e korrupsionit dhe burokracisë për të krijuar një treg më të hapur dhe tërheqës për investitorët
- Duhet të reduktohen normat e larta të interesit dhe të lehtësohen kreditë për bizneset
- Punësimi informal duhet të luftohet, ndërsa rritja e transparencës dhe eficiencës së administratës publike është thelbësore
Nëse Shqipëria nuk ndërmerr reforma të forta në klimën e biznesit, do të vazhdojë të mbetet pas rajonit dhe të humbasë investime të rëndësishme, ndërsa fqinjët si Kosova, Mali i Zi dhe Serbia avancojnë drejt përputhjes me standardet e BE-së.
Raporti i OECD sinjalizon një moment kritik për Shqipërinë, e cila duhet të përmirësojë politikën e saj ekonomike nëse dëshiron të jetë konkurruese në rajon dhe më afër integrimit europian.