Sa herë që koronavirusi kalon nga personi në person, ai merr ndryshime të vogla në kodin e tij gjenetik, por shkencëtarët kanë filluar të vërejnë modele se si virusi po ndryshon. Gati një vit pasi filloi pandemia globale Covid-19, çështja e mutacioneve tashmë është një problem i madh. Po shfaqen variante të reja të cilat kanë aftësi për t’u përhapur më shpejt dhe ato do t’i bëjnë vaksinat e sapo aprovuara më pak efektive.
Deri më sot, ka pak prova që ato mund të ndryshojnë rrjedhën e luftës së botës ndaj Covid-19, por shkencëtarët tashmë kanë filluar të hulumtojnë se si virusi do të shndërrohet në të ardhmen dhe nëse mund të jenë në gjendje ta shkatërrojnë atë. Midis mutacioneve të identifikuara nga shkencëtarët ka një fshirje të dy aminoacideve, të njohura si H69 dhe V70 në proteinën spike të ulur në pjesën e jashtme të virusit Covid-19. Kjo proteinë luan një rol kryesor në aftësinë e koronavirusit për të infektuar qelizat.
Kapsula vajore që rrethon pjesën më të madhe të virusit është e mbushur me këto thumba që ngjiten jashtë, duke e bërë atë të duket si një kurorë kur shikohet përmes një mikroskopit elektronik. Shkencëtarët bënë disa eksperimente duke përdorur viruse artificiale që treguan se mutacioni i fshirë H69/V70 rritur dyfish infektivitetin.
“Ne donim të shihnim se çfarë po ndodhte në të gjithë botën dhe u ndeshëm me këtë grup të madh në zgjerim të sekuencave [fshirja H69 / V70]. Kur pamë më nga afër, zbuluam se ekzistonte një variant i ri që shkakton një infektim më të madh” shpjegojnë ekspertet.
Edhe ndërsa ata e bënë këtë zbulim në fillim të dhjetorit të vitit të kaluar, ekspertët e sëmundjeve infektive në Angli po përpiqeshin të kuptonin numrat e rasteve në rritje të shpejtë në Londër dhe jug-lindje të Anglisë, pavarësisht nga izolimi kombëtar. Ata filluan të vërenin diçka të çuditshme në rezultatet e testeve Covid-19 që kryheshin në mostra. Mjeti kryesor diagnostikues për Covid-19 kanë qenë testet e reaksionit zinxhir polimerazë (PCR), të cilat kërkojnë gjurmë të materialit gjenetik të virusit në mostra.
Zakonisht, ai synon tre pjesë të virusit për të konfirmuar praninë e një infeksioni. Por një prej këtyre objektivave po kthehej gjithnjë e më negativ në mostrat nga zonat e Anglisë me numrin e rasteve në rritje të shpejtë, ndërsa dy objektivat e tjerë në prova vazhduan të funksiononin.
“Nuk po mungonim rastet, por është e pazakontë të shohim dy nga testet që funksionojnë, por një e treta jo”, tha Wendy Barclay, një virolog në kolegjin “Imperial” në Londër.
Pjesa e virusit që synoi kjo pjesë e testit PCR ishte një sekuencë në proteinën spike. Kur shkencëtarët u thelluan në studime, ata zbuluan se virusi në këto mostra kishte marrë një mutacion një fshirje në të njëjtat pozicione të proteinave H69 dhe V70 kjo do të thoshte që testi PCR nuk po arrinte t’i kapte këto ndryshime. Krahas këtij ndryshimi gjenetik, ata gjithashtu gjetën 16 mutacione të tjera që kishin ndryshuar proteinat virale për të cilat ishin koduar, duke përfshirë disa në proteinën spike.
Ajo që ata kishin zbuluar ishte një linjë e re e virusit Covid-19 që kishte marrë mutacione të shumta për një periudhë relativisht të shkurtër kohe. Ata e caktuan atë B117, variantin e ri britanik Covid-19, i njohur gjithashtu si VOC 202012/01 në botën e çrregullt të nomenklaturës së koronavirusit.
Shfaqja e këtij varianti të ri i cili vlerësohet të jetë 50-75% më i transmetueshëm se virusi origjinal Covid-19 – së bashku me të tjerët që zbulohen tani, siç janë variantet e Afrikës së Jugut dhe Brazilit, ka nxitur ekspertët të veprojnë dhe të jenë më të vëmendshëm se si ndryshon Covid-19 ndërsa pandemia vijon. Ekspertët gjithashtu janë të shqetësuar se si mund të ndryshojë në të ardhmen ndërsa ata po përpiqen ta luftojnë me vaksina.
“Për mua këto duken si një paraqitje e shkurtër e së ardhmes, ku ne do të jemi në një garë armësh me këtë virus, ashtu si jemi me gripin. Çdo vit vaksina e gripit duhet të azhurnohet pasi virusi i gripit mutohet dhe përshtatet për t’i shpëtuar imunitetit tashmë të pranishëm në popullatë. Nëse koronavirusi tregon aftësi të ngjashme, kjo mund të nënkuptojë se do të duhet të përdorim taktika të ngjashme për ta mbajtur atë larg, duke ndryshuar rregullisht vaksinat” thotë Michael Worobey, një biolog në Universitetin e Arizonës.
“Është e vështirë të spekulosh, por është interesante që papritmas duket se shfaqen shumë mutacione që mund të shoqërohen me arratisje imune ose njohje imune”, thotë Brendan Larsen, një student që punon me Ëorobey në Arizona . Ai kohët e fundit identifikoi një variant të ri të Covid-19 që qarkullon në Arizona që ka fshirjen H69 / V70 në disa versione të tjera të virusit. Ndërsa ende përhapet vetëm në një nivel relativisht të ulët atje dhe në shtetet e tjera të SHBA, Larsen tregon që ky mutacion i veçantë po përsëritet në mënyrë të pavarur në të gjithë botën.
Studiuesit që qëndrojnë pas studimit thonë se një mutacion i quajtur 20C-US është përhapur me shpejtësi nëpër SHBA që nga qershori dhe parashikojnë që së shpejti mund të bëhet varianti dominues i Covid-19 në SHBA. Kohët e fundit, shkencëtarët në Universitetin e Manitoba, në Winnipeg, Kanada, identifikuan gjithashtu dy variante të reja që janë përhapur në të gjithë botën dhe shoqërohen me “nivele të larta të fatalitetit” krahasuar me virusin e mëparshëm. Njëra përmban një mutacion të quajtur V1176F në proteinën spike, e cila ndodh së bashku me një mutacion tjetër të quajtur D614G. Shkronja e parë në këto emra mutacioni tregon aminoacidin që është zëvendësuar, numri është vendndodhja e tij në proteinë dhe shkronja përfundimtare është aminoacidi i ri që është shfaqur në atë vend. Vetëm mutacioni D614G u shfaq relativisht herët në pandeminë në Evropë dhe shkaktoi një rritje dramatike në sa virus kalon nga pacientët që infektoi, duke e ndihmuar atë të përhapet më shpejt.
“Shtimi i mutacionit V1176F mund të ndryshojë më tej këtë sjellje,”thonë studiuesit Kanadezë dhe ajo është shfaqur në disa vende në mënyrë të pavarur, duke treguar se i jep virusit një avantazh.
Varianti tjetër që ata identifikuan u shfaq shpejt në Australi dhe mbart një mutacion S477N, i cili duket se ka rritur aftësinë e virusit për t’u lidhur me qelizat njerëzore. Studiuesit paralajmërojnë se këto dy mutacione të reja “mund të paraqesin shqetësime të rëndësishme për shëndetin publik në të ardhmen” nëse vazhdojnë të përhapen dhe t’i japin virusit një avantazh.
Ata shtojnë se Covid-19 duket të jetë “në zhvillim jo rastësisht dhe strehuesit njerëzorë formojnë variante emergjente me aftësi pozitive që mund të përhapen lehtësisht në popullatë.
Burimi:BBC-Gazeta “Si”