Guvernatori i Bankës së Shqipërisë Gent Sejko në një konferencë live për mediat deklaroi se koronavirusi ka dhënë goditje të forta në ekonomi.
Ai tha se gjatë vitit 2020 pritet që të ketë një recension ekonomik, ndërsa shtoi se pritet që gjendja të kthehet në normalitet gjatë vitit 2021.
“Gjatë vitit 2020, do kemi rritje të papunësisë dhe vështirësi për bizneset. Pandemia ka dhënë efekte negative. Aktiviteti ekonomik do të ketë trend negativ gjatë 2020 dhe rritja do të nisë më 2021. Ky skenar parashikon se pandemia do lërë gjurmë të dukshme, për një kohë të gjatë, por jo në mënyrë afatgjatë. Nga ana tjetër, nëse pandemia zgjatet edhe për 3 muaj të tjerë, do të thotë se efektet negative në ekonomi do jenë edhe më tepër.
Banka e Shqipërisë ka marrë masa për lehtësim të situatës. BSH ka ulur normën bazë të interesit. Kemi lehtësuar koston e operimit të pagesave elektronike. Këshilli Mbikëqyrës thotë se BSH ka marrë masat e duhura për gjendjen në të cilën ndodhemi. Këshilli vendosi që të mbajë të pandryshuar normën bazë të interesit në nivelin 0.5 përqind. Ulet kostoja e kredisë për biznesin e vogël. Biznesi i vogël fleksibël me modelet e reja”, tha Sejko.
Guvernatori vlerësoi se jo të gjitha bizneset preken njësoj, por se më shumë preket turizmi, ndërsa tha se po bëhet gjithcka që është e mundshme që situata të shkojë drejt përmirësimit.
“Niveli i kredive të shtyra është 2 miliardë euro. Jo të gjitha bizneset preken njësoj, do të shohim reagimet. Efektet negative në ekonomi janë në Shqipëri, por edhe në Europë, e në botë. Kjo është goditje kalimtare e duhet që në momemtin e ringritjes të na gjejë më të përgatitur. Duhet të ruajmë stabilitetin ekonomik, të ruajmë zinxhirin e prodhimit. Shpresojmë që hapja e ngadaltë të bëjë që të ketë rritje graduale”, deklaroi Sejko.
Njoftim për Shtyp
Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë
Raporti Tremujor i Politikës Monetare
Të nderuar përfaqësues të medias,
Sot, në datën 6 maj 2020, Këshilli Mbikëqyrës i Bankës së Shqipërisë mori në shqyrtim dhe miratoi Raportin Tremujor të Politikës Monetare 2020/II.
Analiza e situatës ekonomike dhe financiare të vendit, diskutimi i skenarëve të zhvillimeve të mundshme në të ardhmen, si dhe identifikimi i strategjisë së reagimit të politikës monetare, u dominuan nga efektet aktuale dhe të pritura të pandemisë Covid-19 në Shqipëri.
Në përfundim të diskutimit, Këshilli Mbikëqyrës vlerësoi se qëndrimi aktual i politikës monetare mbetet i përshtatshëm për përballimin e emergjencës, por përshkallëzimi i mëtejshëm i goditjes apo krijimi i vështirësive në mekanizmin e transmetimit të politikës monetare, do të kërkonin rritjen e stimulit monetar dhe, potencialisht, adoptimin e instrumenteve jokonvencionale të saj.
***
Emergjenca shëndetësore e shkaktuar nga përhapja e Covid-19 dhe masat e autoriteteve publike për kontrollin e saj, në Shqipëri dhe në botë, përbëjnë një sfidë për stabilitetin ekonomik dhe financiar të vendit, për shëndetin e financave të bizneseve dhe familjeve, si dhe për qëndrueshmërinë e rritjes ekonomike të vendit, në afatin e mesëm dhe të gjatë.
Informacioni i disponueshëm tregon se Covid-19 do të ketë një ndikim të fortë në të gjithë treguesit ekonomikë dhe financiarë të vendit.
Masat e distancimit social dhe rritja e pasigurisë kanë sjellë një ngadalësim të përgjithshëm të thuajse gjithë komponentëve të kërkesës agregate: eksportit të mallrave e shërbimeve, konsumit familjar dhe investimeve. Paralelisht me to, mbyllja e përkohshme e disa aktiviteteve të prodhimit e shërbimit, ka sjellë një rënie të mëtejshme të prodhimit. Kjo goditje e dyfishtë, kërkese dhe oferte, do të pasqyrohet në rënie të aktivitetit ekonomik gjatë vitit 2020. Më tej, rënia e prodhimit pritet të shoqërohet me rënie të punësimit, rritje të papunësisë, rënie të të ardhurave familjare dhe vështirësi financiare për bizneset.
Dinamika afatmesme dhe afatgjatë e zhvillimit ekonomik, në Shqipëri sikundër dhe në botë, do të varet nga kohëzgjatja e pandemisë.
Në skenarin pozitiv, atë të një reduktimi gradual të masave të distancimit social gjatë tremujorit të dytë, aktiviteti ekonomik në vend pritet të shënojë pikun e ngadalësimit në tremujorin e dytë, të vijojë të mbetet në territor negativ gjatë dy tremujorëve në vijim, dhe t’i kthehet rritjes në vitin 2021. Ky skenar parashikon një normë inflacioni relativisht të qëndrueshme gjatë vitit 2020 dhe një rritje graduale të saj drejt objektivit në dy vitet pasuese. Në këtë skenar, pandemia do të lërë gjurmë të dukshme, por kalimtare, në ekonominë dhe financat e vendit. Mbi të gjitha, ajo nuk do të cënojë ekuilibrat ekonomikë e financiarë dhe trendet afatmesme dhe afatgjata të zhvillimit.
Nga ana tjetër, një zgjatje potenciale e pandemisë përtej tremujorit të dytë nënkupton dhe një ndikim proporcionalisht më të lartë negativ në treguesit ekonomikë dhe financiarë të vendit.
Këshilli Mbikëqyrës gjykon se objektivi primar i politikave publike, si dhe i reagimit të sektorit privat, duhet të jetë marrja e masave për përballimin e emergjencës dhe krijimi i premisave për rikuperimin sa më të shpejtë të rritjes ekonomike në të ardhmen. Kjo do të kërkojë, së pari, ruajtjen e stabilitetit monetar dhe financiar të vendit dhe, së dyti, kufizimin e dëmeve mbi kapacitetet prodhuese të vendit.
Në këtë kontekst, Këshilli Mbikëqyrës vlerëson se politika fiskale ka një rol primar në përballimin e situatës. Alokimi i fondeve të nevojshme për përballimin e emergjencës shëndetësore, ndihma sociale për familjet e prekura dhe në nevojë, si dhe masat fiskale për përmirësimin e gjendjes së likuiditetit të bizneseve, janë masa të nevojshme për adresimin e situatës. Rritja e borxhit publik është një kosto e pranueshme për ruajtjen e ekuilibrave ekonomikë dhe financiarë të vendit.
Po ashtu, Këshilli Mbikëqyrës vëren se biznesi privat duhet të jetë fleksibël në adoptimin e modeleve të reja të biznesit, i kujdesshëm në administrimin e situatës së likuiditetit, si dhe largpamës në një ndarje të drejtë të kostove, në interes të ruajtjes së zinxhirëve të prodhimit e shërbimit.
Nga ana e saj, Banka e Shqipërisë ka marrë një paketë të plotë masash për adresimin e situatës.
- Lehtësimi i qëndrimit të politikës monetare nga Banka e Shqipërisë, nëpërmjet uljes në 0.5% të normës bazë të interesit dhe nëpërmjet furnizimit të pakufizuar me likuiditet të sistemit bankar, duke nxitur funksionimin sa më normal të tregjeve financiare dhe duke mundësuar rritjen e vëllimit dhe uljen e kostos së kredisë për sektorin privat.
- Prezantimi i masave lehtësuese në fushën e rregullimit bankar ka inkurajuar shtyrjen e përkohshme, me një tremujor, të pagesës së kësteve të kredive, duke përmirësuar gjendjen e likuiditetit të bizneseve dhe individëve në vështirësi të përkohshme dhe shanset e tyre për mbijetesë.
- Paralelisht me to, ne kemi lehtësuar koston e operimit të sistemit të pagesave elektronike, duke iu përgjigjur nevojave në rritje për këtë lloj shërbimi, si dhe jemi kujdesur për furnizimin normal të ekonomisë me para fizike.
Këshilli Mbikëqyrës vlerëson se Banka e Shqipërisë ka marrë masat e duhura në kohën e duhur. Në përgjigje të tyre, tregjet financiare vazhdojnë të ushtrojnë aktivitet brenda kufijve të normalitetit, me gjithë kërkesën e rritur të sektorit publik për fonde dhe pasigurinë e shtuar mbi të ardhmen ekonomike dhe financiare të vendit.
***
Në mbyllje të diskutimeve, duke gjykuar dhe mbi projeksionet e skenarit të përfundimit të shpejtë të pandemisë, Këshilli Mbikëqyrës vlerësoi se qëndrimi aktual i politikës monetare është i përshtatshëm. Për këtë arsye, ai vendosi:
- Të lerë të pandryshuar normën bazë të interesit, në nivelin 0.5%;
- Të lerë të pandryshuar normat e interesit të depozitave dhe kredive njëditore, respektivisht në 0.1% dhe 0.9%.
Gjithashtu, konfirmimi i skenarit pozitiv nënkupton se politika monetare do të vijojë të mbetet lehtësuese gjatë gjithë horizontit të parashikimit.
Nga ana tjetër, Këshilli Mbikëqyrës vëren se pasiguria në parashikime, kësaj here, është tejet e lartë. Po ashtu, kjo pasiguri ka formën e një probabiliteti relativisht të lartë që zhvillimet e ardhshme të rezultojnë në kahun e poshtëm të pritjeve tona. Rreziqet e kahut të poshtëm burojnë veçanërisht nga:
- zgjatja e mundshme e pandemisë përtej tremujorit të dytë;
- krijimi i problemeve në mekanizmin e transmetimit të politikës monetare, në formën e rritjes së normave të interesit dhe kostove të financimit të sektorit privat, në formën e përkeqësimit të ofertës së kredisë bankare, apo në formën e luhatjeve të forta të treguesve të tjerë të tregut financiar.
Këshilli Mbikëqyrës vëren se materializimi i këtyre rreziqeve mund të kërkojë një lehtësim të mëtejshëm të qëndrimit të politikës monetare. Në përputhje me planet tona të kontigjencës, ky lehtësim mund të marrë dhe formën e instrumenteve jokonvencionale, instrumente të cilët do të jenë gjithnjë në përputhje me realitetin dhe nevojat e tregut financiar shqiptar dhe me kuadrin ligjor që rregullon aktivitetin e Bankës së Shqipërisë.