Vendimi i administratës Trump për të pezulluar ndihmën financiare për SPAK-un ka ndezur një debat të gjerë në Shqipëri. Ndërsa disa e shohin këtë si një goditje për qeverinë Rama, të tjerë shqetësohen se SPAK mund të bjerë plotësisht nën kontrollin e ekzekutivit.
Andi Bushati: “SPAK ishte vegël e pushtetit, tani do të jetë pa kontroll”
Analisti Andi Bushati ka kritikuar ashpër entuziazmin e opozitës për këtë zhvillim, duke theksuar se pezullimi i fondeve nuk do të sjellë fundin e SPAK, por përkundrazi, mund ta bëjë atë edhe më të varur nga qeveria.
“SPAK ka qenë një vegël e pushtetit me fasadë demokratike. Amerika ushtronte një farë presioni mbi Ramën, por tani ai do ta kontrollojë SPAK-un plotësisht. Mund të kemi një vegël pa asnjë kontroll.”
Sipas Bushatit, SPAK është përdorur deri më tani për të goditur vetëm figura të caktuara politike, ndërsa disa të tjerë kanë mbetur të paprekur. Ai paralajmëroi se pa presionin amerikan, ky institucion mund të humbasë edhe atë pak pavarësi që kishte.
Preç Zogaj: “Pezullim për 90 ditë, jo fundi i mbështetjes amerikane”
Ndërkohë, analisti Preç Zogaj ka një qasje më të qetë, duke theksuar se bëhet fjalë vetëm për një pezullim të përkohshëm, jo një ndërprerje përfundimtare të ndihmës.
“SHBA nuk ka tërhequr mbështetjen për drejtësinë në Shqipëri. Pezullimi është për 90 ditë dhe pritet të rishikohet më pas.”
Sipas tij, ky vendim lidhet më shumë me ndryshimet në politikën globale të SHBA-së, sesa me një goditje të drejtpërdrejtë ndaj SPAK-ut.
Çfarë do të thotë kjo për drejtësinë në Shqipëri?
Pezullimi i fondeve amerikane mund të ketë pasoja të mëdha për SPAK, si në aspektin financiar, ashtu edhe në perceptimin publik të këtij institucioni. Disa nga pasojat e mundshme përfshijnë:
- Më pak mbikëqyrje ndërkombëtare, duke rritur rrezikun e ndikimeve politike.
- Vështirësi në hetime të rëndësishme, pasi një pjesë e fondeve të SHBA-së kanë ndihmuar në modernizimin dhe funksionimin e strukturës.
- Rritje e skepticizmit publik, pasi shumë qytetarë mund ta shohin këtë si një sinjal se drejtësia është e manipuluar.
A është ky një favor për qeverinë?
Nëse SPAK kishte ende një nivel të caktuar presioni nga SHBA, tani qeveria Rama mund të ketë më shumë hapësirë për të ndikuar në punën e tij. Nga ana tjetër, kjo situatë mund të shërbejë edhe si një test për pavarësinë e SPAK, duke treguar nëse ai do të vazhdojë të ndjekë çështjet e korrupsionit pa ndërhyrje politike.
Debati mbetet i hapur, ndërsa pritet të shihet se si do të reagojë qeveria dhe opozita ndaj këtij ndryshimi të papritur në mbështetjen amerikane për institucionet shqiptare të drejtësisë.