Një deklaratë tronditëse nga prokurori i SPAK, Bledar Maksuti, ka ndezur sërish debatet për kontrollin e informacionit dhe lirinë e shtypit në Shqipëri.
Në një seancë të hapur në Gjykatën Kushtetuese, ku po shqyrtohet padia e gazetarit Elton Qyno kundër sekuestrimit të pajisjeve të tij të punës nga SPAK, ndodhi një rrëfim publik që ka tronditur opinionin mediatik dhe juridik: prokurori Maksuti pranoi publikisht se SPAK ushtron kontroll paraprak mbi informacionet që gazetarët publikojnë për çështjet nën hetim.
“Gazetarët pyesin vetë SPAK-un nëse ajo që duan të botojnë i prish punë Prokurorisë së Posaçme”, deklaroi Maksuti para gjyqtarëve, duke lënë të habitur edhe vetë kryetaren e Gjykatës Kushtetuese, Holta Zaçaj.
QANDA
Çfarë deklaroi konkretisht prokurori i SPAK?
Bledar Maksuti deklaroi se ndonëse nuk ka asnjë bazë ligjore për të ndaluar gazetarët të publikojnë materiale që mund të lidhen me sekretin hetimor, në praktikë ata “pyesin vetë” SPAK-un përpara publikimit.
Si reagoi Gjykata Kushtetuese?
Kryetarja Zaçaj i kërkoi prokurorit të citojë ndonjë ligj apo rregullore që i detyron gazetarët të marrin leje për publikim, por Maksuti pranoi se kjo nuk ekziston në legjislacion. Megjithatë, ai konfirmoi që praktika e kontrollit të lajmeve ekziston.
Çfarë po ndodh me gazetarin Elton Qyno?
Qyno ka ankimuar në Kushtetuese vendimin e SPAK për të bastisur banesën e tij dhe për të sekuestruar pajisjet, me qëllim identifikimin e burimit të informacionit. Ai thotë se është brenda të drejtave të tij si gazetar dhe refuzon të zbulojë burimin.
Cili ishte reagimi i shoqërisë civile?
Avokati Ylli Manjani e cilësoi këtë si provën më të qartë që SPAK është autor i përhapjes selektive të informacionit në media, për të ndikuar opinionin publik dhe për të ndërtuar “gjyqe popullore”.
“SPAK pranon se filtrimi i të dhënave bëhet nga vetë prokurorët. Kjo e bën atë bashkëautor të përhapjes së materialeve hetimore në media”, komentoi Manjani në Facebook.
Pse Ka Rëndësi Ky Skandal?
Ky është një precedent i rrezikshëm për lirinë e shtypit, ku një institucion i drejtësisë pranon kontroll të drejtpërdrejtë mbi median. Praktika e vetëcensurës së gazetarëve dhe marrja e “lejes” për publikim nga SPAK mund të hapë rrugën për **manipulim sistematik.