Në një takim me dyer të mbyllura me deputetët e qarkut Tiranë dhe drejtuesit politikë të 12 qarqeve, kryeministri Edi Rama ka dhënë një urdhër të fortë: të hiqet licenca çdo zyre avokatie apo noterie që ofron kundrejt pagesës ndihmë për përdorimin e platformës shtetërore “e-Albania”. Ai theksoi se ky shërbim duhet të ofrohet falas nga bashkitë, duke e quajtur pagesën për ndihmë “abuzim”.
Po ashtu, Rama u ka kërkuar drejtuesve të qarqeve të ngrenë grupe pune për rifreskimin e burimeve njerëzore në të gjitha bashkitë, duke lënë të kuptohet se synimi është “përmirësimi” i aksesit dhe shërbimeve publike digjitale.
Një Deklaratë që Cenon Liritë Themelore Ekonomike
Deklarata e Ramës, megjithëse në nivel politik dhe jo juridik, ngre shqetësime serioze për ndërhyrje në ekonominë e lirë dhe pavarësinë profesionale të avokatëve dhe noterëve. Le ta shohim në disa plane:
1. Shërbimi Falas vs. Asistenca Profesionale me Pagesë
Platforma e-Albania është falas për qytetarët, por nuk e ndalon askund që dikush tjetër të ndihmojë një person në përdorimin e saj, sidomos persona të moshuar, të painformuar ose me nevoja të veçanta.
Një avokat, noter apo ofrues privat, që ndihmon qytetarin të përmbushë një veprim në këtë platformë kundrejt një pagese të rënë dakord, nuk është duke shitur shërbimin e shtetit, por po ofron kohën dhe dijeninë e tij profesionale. Kjo praktikë është e ligjshme dhe e pranuar në çdo ekonomi të lirë.
2. Ndërhyrje në Profesionet e Lira
Avokatët dhe noterët kanë status të rregulluar me ligj dhe rregullore profesionale. Licencat e tyre nuk mund të hiqen me urdhër verbal politik, por vetëm përmes procedurave disiplinore nga organet përkatëse (Dhoma Kombëtare e Avokatisë, Dhoma e Noterisë, Ministria e Drejtësisë).
Deklarata e Ramës bie në kundërshtim me parimin e ndarjes së pushteteve dhe me pavarësinë e profesionistëve të lirë.
3. Precedenti i Rrezikshëm: Kërcënim për Sipërmarrjen
Nëse qeveria vendos të ndëshkojë çdo aktor privat që ndihmon qytetarët me shërbime të lidhura me platforma publike, atëherë rrezikojmë të hyjmë në një model autoritar ku shteti kontrollon jo vetëm shërbimet publike por edhe çdo ndërmjetësim privat, duke shtypur sipërmarrjen dhe iniciativën individuale.
Ky nuk është më dixhitalizim i administratës, por shtrëngim i lirisë së tregut.
Rama mund të ketë dashur të japë një mesazh politik kundër abuzimeve të mundshme, por kërkesa për heqjen e licencave bie ndesh me parimet kushtetuese të lirisë ekonomike dhe të ushtrimit të profesionit. Në vend që të luftojë me avokatët, qeveria duhet të përmirësojë platformën dhe të informojë qytetarët për aksesin falas.
Të ndëshkosh atë që ndihmon një qytetar të përdorë e-Albania, është një sulm ndaj lirisë për të vepruar, për të punuar dhe për të ndihmuar në mënyrë të ligjshme.
A mundet një avokat të ndihmojë me pagesë për e-Albania?
Po, për sa kohë nuk ka ndalim ligjor specifik dhe shërbimi është ndihmës, jo zëvendësues i shtetit.
A ka të drejtë kryeministri të heqë licencën e një avokati?
Jo. Kjo është kompetencë ekskluzive e Dhomës Kombëtare të Avokatisë dhe institucioneve të drejtësisë.
A është etike që një avokat të paguhet për të ndihmuar me e-Albania?
Mund të diskutohet etikisht, por nëse ndihma jepet me transparencë dhe pa mashtrim, ajo nuk është as e ndaluar dhe as imorale.