Skandali që po shpërthen në Postën Shqiptare është një nga shembujt më të rëndë të mënyrës sesi një institucion publik—i ngritur me paratë e taksapaguesve dhe me një mision të qartë shërbimi—mund të devijojë drejt një funksioni privat dhe financiarisht të rrezikshëm. Në krye të institucionit sapo është emëruar Etjen Xhafaj, ish-deputet i Partisë Socialiste, dhe vetëm pak javë pas marrjes së detyrës, Posta po funksionon praktikisht si filial i Iute Credit, një prej kompanive më të kontestuara për normat e larta të interesit dhe praktikat e ashpra të mbledhjes së borxheve.
Një institucion publik, i kthyer në sportel të mikrokredisë private
Posta Shqiptare njoftoi publikisht se qytetarët mund të aplikojnë për kredi të Iute Credit në sportelet e saj, duke e paraqitur si një “shërbim lehtësues”. Në realitet, kjo nismë i hap dyert një sektori të pakontrolluar financiar, i cili njihet për:
- interesa shumë të larta,
- tarifa të fshehura,
- metoda agresive të detyrimit për shlyerje,
- ngarkesë të rëndë sociale për familjet me të ardhura të ulëta.
Kjo është e paprecedentë: një institucion publik i jep hapësirën, fytyrën dhe besueshmërinë e vet shtetërore një kompanie private që ka shkaktuar skandale kombëtare dhe tragjedi njerëzore.
Banka e Shqipërisë paralajmëron – Posta bën të kundërtën
Ndërkohë që Banka e Shqipërisë kërkon frenimin e mikrokredisë së pakontrolluar dhe rrit kontrollet ndaj aftësisë paguese të kredimarrësve, Posta Shqiptare po vepron në drejtim të kundërt duke u shndërruar në:
një makinë shtetërore për rekrutimin e klientëve të mikrokredive me risk të lartë.
Ky është një akt që jo vetëm bie ndesh me politikat publike të mbrojtjes së konsumatorit, por cënon drejtpërdrejt interesat e qytetarëve që janë më të ekspozuar financiarisht.
Në shërbim të kujt po vihet Posta Shqiptare?
Duke hyrë në aleancë me Iute Credit, Posta i jep kësaj kompanie:
- legjitimitet publik,
- akses në rrjetin e saj shtetëror,
- kontakt të drejtpërdrejtë me qytetarët,
- një skemë të maskuar të zgjerimit të huave me interesa të kripura.
Ky është një veprim që nuk mund të justifikohet as me përfitime financiare të institucionit, as me idenë e “shërbimit ndaj qytetarëve”. Përkundrazi, tregon se si zyrat e shtetit po përdoren për interesa të ngushta private dhe politike.
Etjen Xhafaj dhe “era e re” në Postën Shqiptare
Emërimi i Etjen Xhafajt në krye të këtij institucioni dhe veprimet e para publike ngrenë pikëpyetje të mëdha:
- Pse një institucion publik duhet të bëhet marketing për mikrokredinë?
- Kush përfiton nga kjo marrëveshje?
- Pse nuk respektohen paralajmërimet zyrtare të Bankës së Shqipërisë?
- Pse po përdoret Posta si mjet influencimi dhe jo si shërbim publik?
Kjo situatë nuk është thjesht keqmenaxhim — është zhveshje e funksionit publik dhe vendosje e tij në shërbim të skemave financiare të rrezikshme.
Pse është e rrezikshme kjo aleancë?
Sepse mikrokreditë e këtij lloji, me interesa të ashpra, kanë prodhuar:
- mijëra raste varfërimi të qytetarëve,
- qindra çështje gjyqësore për ndjekje të dhunshme të borxhlinjve,
- dy raste humbje jete në Shqipëri për shkak të presioneve të papërballueshme financiare.
Dhe tani, këto praktika do të ofrohen nën logon e shtetit shqiptar.
Një çmenduri e plotë institucionale
Fakti që një institucion si Posta Shqiptare vihet në shërbim të një kompanie private që operon me interesa “peshkaqenësh” është tregues i degradimit të standardeve të qeverisjes publike. Në vend që ta mbrojë qytetarin, shteti po e shtyn drejt borxhit, varfërisë dhe spirales së mikrokredive.
Ky është një paralajmërim serioz:
kur shteti fillon të punojë për privatët, qytetari mbetet pa mbrojtje.