Një raport i fundit nga kompania zvicerane IQAir zbulon se vetëm shtatë vende në botë kanë arritur nivele të sigurta të cilësisë së ajrit në vitin 2023. Bazuar në të dhëna nga mbi 30,000 stacione monitorimi në 134 vende, raporti thekson se shumica dërrmuese e vendeve nuk përmbushin standardet e Organizatës Botërore të Shëndetësisë (OBSH) për grimcat PM2.5.
Cilat vende ofrojnë ajër të sigurt?
Shtatë vendet që plotësojnë standardin e OBSH-së (jo më shumë se 5 µg/m³ grimca PM2.5) janë:
Australia
Estonia
Finlanda
Grenada
Islanda
Mauritius
Zelanda e Re
Në Evropë, Islanda kryeson me ajrin më të pastër, e ndjekur nga Estonia dhe Finlanda.
Evropa: Përmirësime dhe sfida
Më shumë se gjysma e vendeve evropiane kanë bërë përparime, me 54% të qyteteve që raportojnë përmirësime në cilësinë e ajrit krahasuar me një vit më parë. Megjithatë, disa vende si Shqipëria, Greqia, dhe Serbia mbeten në kategorinë e portokalltë, që tregon nivele ndotjeje deri në pesë herë mbi standardin e sigurt.
Cilat janë zonat më të ndotura?
Në rajonin evropian, Bosnja dhe Hercegovina, si dhe Maqedonia e Veriut, kryesojnë me nivelet më të larta të ndotjes, duke hyrë në kategorinë e kuqe. Ndërkohë, qyteti më i ndotur është Iğdır, Turqi, me nivele ndotjeje nëntë herë mbi standardet e sigurta.
Një thirrje për veprim
Ekspertët paralajmërojnë se ndotja e ajrit mbetet një krizë shëndetësore globale. Sipas Frank Hammes, CEO i IQAir, “një mjedis i pastër është një e drejtë universale njerëzore.” Raporti nënvizon nevojën për të dhëna më të mira dhe veprime të koordinuara për të menaxhuar burimet e ndotjes.
Përmirësimet janë të mundshme, siç tregon shembulli i Kroacisë, që ka ulur ndjeshëm nivelet e PM2.5 përmes politikave për burime të rinovueshme dhe eliminimit të qymyrit. Këto përpjekje mund të frymëzojnë vendet e tjera për të ndjekur një rrugë më të qëndrueshme për mjedisin dhe shëndetin publik.