Nga 1 prilli 2025, çdo mall që hyn në Bashkimin Europian do t’i nënshtrohet një procedure të re të raportimit përpara mbërritjes, përmes sistemit ICS2 (Import Control System 2). Drejtoria e Doganave në Shqipëri ka njoftuar se të gjithë transportuesit rrugorë, hekurudhorë, postarë dhe ekspres do të jenë të detyruar të dorëzojnë Deklaratën Përmbledhëse të Hyrjes (ENS) përpara hyrjes së mallrave në BE.
Ky ndryshim prek drejtpërdrejt eksportuesit shqiptarë, të cilët duhet të koordinohen me klientët e tyre në BE për të shmangur vonesat apo bllokimet në kufijtë europianë. Çdo operator që ka një numër EORI (numri i regjistrimit për subjektet ekonomike në BE) duhet të kryejë përgatitjet teknike për integrimin në sistemin e ri.
Çfarë është ICS2?
Sistemi ICS2 synon të forcojë sigurinë dhe kontrollin e kufijve të Bashkimit Europian duke standardizuar deklarimin e mallrave përpara mbërritjes. Ai vlen për të gjitha llojet e transportit, duke përfshirë edhe rrugën dhe hekurudhën – jo vetëm ajrin e detin si më parë.
Pasojat për mospërputhje:
Nëse operatorët ekonomikë nuk plotësojnë kriteret teknike dhe nuk dorëzojnë ENS në kohë, mallrat mund të bllokohen në pikat kufitare të BE-së. Kjo sjell jo vetëm kosto shtesë për biznesin, por edhe dëmtim të marrëdhënieve me partnerët ndërkombëtarë.
Çfarë duhet të bëjnë eksportuesit shqiptarë?
- Sigurohuni që partnerët në BE janë në dijeni të rregullave të reja.
- Dorëzoni të dhënat e plota për mallrat (emërtim, përshkrim, vlerë, origjinë, etj.).
- Bashkëpunoni me operatorët logjistikë për të përditësuar sistemet dhe trajnuar stafin.
- Kërkoni shtyrje të afatit vetëm nëse nuk jeni gati deri më 1 mars.
ICS2 do të zëvendësojë përfundimisht sistemin aktual ICS1 duke filluar nga shtatori 2025. Për më shumë informacion, Komisioni Europian ka publikuar udhëzime dhe organizon webminare mujore për bizneset.
Kjo është një thirrje urgjente për të gjithë operatorët ekonomikë shqiptarë që të mos presin ditën e fundit, por të veprojnë që tani për të ruajtur ritmin e tregtisë me Bashkimin Europian.
Pyetje & Përgjigje: Çfarë duhet të dini për sistemin ICS2 të BE-së
1. Çfarë është ICS2?
ICS2 (Import Control System 2) është sistemi i ri i Bashkimit Europian për kontrollin e hyrjes së mallrave, që synon të përmirësojë sigurinë doganore dhe të identifikojë rreziqet përpara se mallrat të mbërrijnë në kufijtë e BE-së.
2. Kur hyn në fuqi ky sistem?
Sistemi ICS2 bëhet i detyrueshëm për transportin rrugor dhe hekurudhor nga 1 prilli 2025.
3. Kush është i detyruar të dorëzojë deklaratën ENS?
Transportuesit rrugorë dhe hekurudhorë, shërbimet postare dhe të shpërndarjes së shpejtë (express), si dhe ofruesit e logjistikës ose në disa raste marrësit përfundimtarë të mallrave në BE.
4. Çfarë është deklarata ENS?
ENS (Entry Summary Declaration) është një deklaratë e detyrueshme që përmban të dhëna për mallrat që hyjnë në BE, e cila duhet të dorëzohet përpara mbërritjes fizike të mallrave në kufi.
5. A prek kjo eksportuesit shqiptarë?
Po. Eksportuesit shqiptarë që dërgojnë mallra në BE duhet të sigurojnë që partnerët e tyre në vendet anëtare të BE-së të jenë të përgatitur për të përmbushur detyrimet e reja.
6. Çfarë ndodh nëse nuk përmbushen këto detyrime?
Mallrat mund të ndalohen në kufijtë e BE-së dhe autoritetet doganore mund të mos lejojnë hyrjen e tyre.
7. Çfarë është numri EORI?
EORI (Economic Operators Registration and Identification) është një numër unik identifikimi i dhënë nga një shtet anëtar i BE-së që lejon një subjekt të kryejë formalitete doganore në BE.
8. Si duhet të përgatiten kompanitë shqiptare?
- Të njoftojnë dhe bashkëpunojnë me partnerët në BE.
- Të përfshijnë të dhëna të sakta në dokumentet e transportit.
- Të sigurojnë që partnerët në BE të kenë sistemet IT të përditësuara.
- Të përfundojnë testimin e vetëpërputhshmërisë përpara lidhjes me ICS2.
9. Ku mund të marr më shumë informacion?
Në faqen zyrtare të Komisionit Europian për ICS2: https://ec.europa.eu/ICS2
10. Kur do të hiqet sistemi i vjetër ICS1?
ICS1 do të hiqet gradualisht duke filluar nga 1 shtatori 2025, kur ICS2 do ta zëvendësojë përfundimisht.