Evropa Lindore po përgatitet për më të keqen. Në një vendim që rikthen logjikën e Luftës së Ftohtë, pesë vende anëtare të NATO-s – Finlanda, Estonia, Letonia, Lituania dhe Polonia – po planifikojnë ndërtimin e një brezi masiv minash përgjatë kufirit me Rusinë dhe Bjellorusinë.
Që nga sulmi rus ndaj Ukrainës në shkurt 2022, këto shtete kanë investuar në gardhe, sisteme mbikëqyrjeje dhe paralajmërime të hershme. Por tashmë kanë bërë edhe një hap më radikal: tërheqjen nga Konventa e Otavës, traktati ndërkombëtar që ndalon përdorimin, prodhimin dhe transferimin e minave tokësore.
Nga traktati në terren të minuar
Ky ndryshim strategjik u shoqërua me shqetësime serioze nga organizatat ndërkombëtare për të drejtat e njeriut dhe për mbrojtjen e civilëve. Vetëm në vitin 2023, rreth 6,000 viktima të minave janë raportuar globalisht – 80% prej tyre civilë, përfshirë fëmijë. Megjithatë, pesë vendet e NATO-s po përgatiten të rivendosin depot e tyre dhe të instalojnë mina që mund të vendosen shpejt dhe në shkallë masive në rast sulmi.
Strategjia e re: shkurajim përmes shkatërrimit
Sipas analizave të brendshme të NATO-s, plani i brezit të minuar synon të shkaktojë humbje të rënda për çdo agresor të mundshëm rus, me qëllim që të frenojë përparimin para se të nisë një luftë e gjatë. Rreth 3,500 kilometra kufi do të përfshihen në këtë sistem – një terren i pyllëzuar dhe i vështirë për monitorim.
Rusia, arsenali më i madh i minave në botë
Rusia zotëron aktualisht 26 milionë mina tokësore, shumë prej të cilave janë përdorur në Ukrainë. Kjo është një ndër arsyet që kanë shtyrë vendet e NATO-s në lindje të kalojnë nga mbrojtja pasive te ofensiva parandaluese.
Lituania: 800 milionë euro për mina
Vetëm Lituania ka planifikuar një fond prej 800 milionë eurosh për prodhimin e minave të reja, duke e cilësuar situatën si një “kërcënim ekzistencial.” Të njëjtin alarm kanë ngritur edhe Finlanda dhe Polonia, të cilat kanë përforcuar infrastrukturën e sigurisë dhe janë duke ndërtuar barriera fizike përgjatë kufirit.
Kritikë ndërkombëtare: Rrezik për njerëzit dhe natyrën
Drejtoresha e organizatës Handicap International në Gjermani, Eva Maria Fischer, e cilëson këtë zhvillim si të rrezikshëm dhe të papërgjegjshëm, duke paralajmëruar se mina të tilla mbeten aktive për dekada dhe mund të kthejnë territore të tëra në zona të pabanueshme.
Pse po vendosen mina në kufijtë lindorë të NATO-s?
Për të frenuar çdo tentativë ruse për ndërhyrje ushtarake dhe për të ndërtuar një mbrojtje të fortë fizike që vepron si pengesë e drejtpërdrejtë.
Cilat vende janë të përfshira?
Finlanda, Estonia, Letonia, Lituania dhe Polonia – të gjitha ndajnë kufi me Rusinë dhe/ose Bjellorusinë.
Po Konventa e Otavës?
Këto vende po tërhiqen nga traktati ndërkombëtar që ndalon minat tokësore, për të rifilluar prodhimin dhe ruajtjen e tyre.
A përfshihet edhe Norvegjia?
Jo. Norvegjia ka deklaruar se do të qëndrojë pjesë e Konventës së Otavës, pavarësisht kufirit që ndan me Rusinë.
Çfarë pasojash parashikohen?
Zona të minuar për dekada, rrezik i madh për civilët dhe dëme afatgjata mjedisore – përkundër përfitimeve taktike afatshkurtra.