Kriza e strehimit nuk është më thjesht një çështje sociale — ajo është kthyer në një kërcënim politik të drejtpërdrejtë për demokracitë europiane. Me çmime gjithnjë e më të papërballueshme dhe një sistem të kontrolluar nga fondet spekulative, qytetarët e thjeshtë janë gjithnjë e më të dëshpëruar, ndërsa investitorët institucionalë vazhdojnë të pasurohen.
Demokracitë Nën Presion
Kryebashkiaku i Barcelonës, Jaume Collboni, e tha troç: kriza e strehimit po shtyn qytetarët drejt radikalizmit politik dhe humbjes së besimit tek demokracia. Qeveritë europiane, të kapura nga interesat e kapitalit privat, po dështojnë në garantimin e një të drejte themelore: banesën.
50% E Të Ardhurave Vetëm Për Qira
Nga Dublini në Milano, qiratë po marrin deri në 50% të të ardhurave mujore të qytetarëve. Në vetëm një vit, ato janë rritur mbi 10% në shumicën e kryeqyteteve europiane, duke zhytur njerëzit në pasiguri dhe pamundësi ekonomike. Në të njëjtën kohë, çmimet e banesave janë bërë të paarritshme, duke mbyllur derën për blerjen e një shtëpie për një brez të tërë.
Spekulatorët Marrin Kontrollin
Fondet e mëdha të investimeve si Blackstone kanë trefishuar praninë e tyre në tregun e banesave në dekadën e fundit. Në Irlandë, gjysma e të gjitha banesave të ndërtuara që nga 2017 janë blerë nga fonde investimesh. Në Berlin, ata zotërojnë mbi 10% të gjithë stokut të banesave. Sa më pak banesa të ketë në treg, aq më shumë rritet çmimi — dhe ky është pikërisht modeli që ndjekin.
Pasoja: Largime Masive Dhe Radikalizëm Politik
Rritja e kostos së jetesës, në veçanti e banimit, ka shkaktuar largime të mëdha nga qytetet dhe një rritje të ndjeshme të ekstremizmit politik. Zgjedhjet e fundit në Gjermani dhe Holandë tregojnë se partitë radikale po përfitojnë nga zemërimi i njerëzve, duke premtuar rikthimin e kontrollit publik mbi banesat.
Qeveritë Pa Vizion
Në vend që të ndihmojnë qytetarët, qeveritë europiane kanë zgjedhur të subvencionojnë dhe lehtësojnë financiarisht spekulatorët. Ligjet që mbronin qiramarrësit janë dobësuar, ndërsa rregulloret e ndërtimit janë lëshuar në favor të ndërtuesve dhe investitorëve të huaj.
Rezistenca Qytetare Po Zgjohet
Në Madrid, mbi 150 mijë vetë protestuan në vitin 2024 kundër krizës së strehimit. Në Berlin, qytetarët votuan për shpronësimin e banesave të mbajtura nga korporatat, por lobet financiare kanë bllokuar zbatimin e vendimit. Megjithatë, fryma e rezistencës po rritet, dhe presioni ndaj qeverive për të vepruar po shtohet.
A Është Vonë Për Europën?
Nëse kontinentit nuk ndërmerr masa urgjente për të rivendosur kontrollin publik mbi strehimin, atëherë përballë tij është një e ardhme e errët: një valë e re ekstremizmi, përçarje sociale dhe kolaps i legjitimitetit demokratik.
Strehimi duhet të rikthehet si e drejtë themelore, jo si instrument spekulimi. Europa ndodhet përpara një prove historike. Dështimi për ta kaluar këtë provë, do të thotë të dështosh në mbrojtjen e vetë demokracisë.