Publikimi i draftit të Kodit të ri Penal, me 952 nene, nga Ministria e Drejtësisë ka ndezur polemika të forta mes juristëve, profesionistëve të lirë dhe organizatave të shoqërisë civile. Kritikët paralajmërojnë se projektligji jo vetëm që ashpërson masat ndëshkuese, por cenon liritë ekonomike dhe të drejtat themelore të qytetarëve.
Reagimi I Profesionistëve Të Lirë
Aleanca e Profesionistëve të Lirë (APL), përmes një letre drejtuar ministrit të Drejtësisë, Ulsi Manja, kërkon rishikim të kujdesshëm të dispozitave problematike. Ata paralajmërojnë se Kodi po shtrihet në fusha që tradicionalisht trajtohen nga e drejta civile dhe administrative, duke rrezikuar të kriminalizojë marrëdhënie tregtare dhe kontraktuale.
APL thekson se parimi i proporcionalitetit është në rrezik, pasi dispozitat e reja mund të ndikojnë drejtpërdrejt mbi funksionimin e biznesit dhe lirinë e fjalës.
Nenete Më ProblematiKe
Neni 537 – Parashikon ndëshkim për “tarifa të papërshtatshme të shërbimit”. APL argumenton se çmimet në një ekonomi tregu përcaktohen nga kërkesa dhe oferta, dhe jo nga ndëshkimi penal. Ky nen, sipas tyre, është i paqartë dhe mund të përdoret në mënyrë arbitrare ndaj ofruesve të shërbimeve.
Neni 604 – Klasifikon mospagimin e detyrimeve tatimore të vetëdeklaruara si kundërvajtje penale, e dënueshme me gjobë ose burgim deri në një vit. Problemi kryesor, sipas APL, është mungesa e dallimit mes shmangies së qëllimshme dhe vonesave për arsye objektive, si vonesa pagesash nga klientët ose institucionet publike.
Neni 625 – Penalizon ofertën tregtare në prani të një marrëveshjeje paraprake, gjë që sipas ekspertëve cenon konkurrencën e ndershme. Ky formulim, thonë ata, është i paqartë dhe hap rrugë për interpretime subjektive.
Liria E Shprehjes Nën Rrezik
Kritikat nuk ndalen vetëm te ekonomia. Drafti i ri parashikon deri në 3 vite burg për “profanimin” e Republikës, përfshirë simbolet shtetërore dhe figurat e shpallura martirë. Përfshirja e termave të paqartë si “fyerje” dhe “përbuzje” shihet si goditje ndaj lirisë së shprehjes dhe si kufizim i hapësirës për kritikë ndaj institucioneve shtetërore.
Organizatat e medias, mes tyre Safe Journalists, paralajmërojnë se nene të tilla do të dobësojnë rolin mbikëqyrës të medias, duke rrezikuar transparencën dhe duke krijuar një klimë frike.
Thirrja Për Dialog
APL kërkon që procesi i miratimit të mos nxitohet, por të shoqërohet me konsultime gjithëpërfshirëse me juristë, biznesin dhe shoqërinë civile. Ata ofrojnë ekspertizën e tyre për të siguruar që Kodi Penal të jetë në përputhje me standardet europiane dhe Kushtetutën.
Në përfundim, profesionistët e lirë theksojnë se kjo reformë duhet të jetë një hap drejt forcimit të shtetit të së drejtës dhe jo një mekanizëm për kufizimin e lirive.
Çfarë është drafti i ri i Kodit Penal?
Një projektligj me 952 nene, i cili synon rishikimin e të gjithë kuadrit penal në Shqipëri.
Kush e kundërshton?
Aleanca e Profesionistëve të Lirë, ekspertë të drejtësisë dhe organizata të shoqërisë civile.
Cilat janë nenet më të diskutueshme?
Neni 537 për “tarifat e papërshtatshme”, Neni 604 për mospagimin e tatimeve, dhe Neni 625 që prek konkurrencën tregtare.
Pse ka shqetësim për lirinë e shprehjes?
Sepse drafti parashikon burg deri në 3 vjet për “profanimin” e Republikës, me formulime të paqarta që mund të përdoren kundër medias dhe kritikëve të qeverisë.
Çfarë kërkojnë profesionistët?
Konsultime të gjera, respektim të proporcionalitetit dhe harmonizim me standardet europiane.