Bullgaria po përjeton një nga momentet më të rralla politike të dekadës: një qeveri që bie jo nga votat e parlamentit, por nga fuqia e rrugës. Pas gati dy javësh protesta masive, të udhëhequra kryesisht nga të rinjtë, koalicioni qeverisës njoftoi dorëheqjen — një dorëzim i paprecedentë për një vend të mësuar me kriza të gjata politike, por jo me kapitullime kaq të shpejta.
Kryeministri Rossen Zhelyazkov i GERB pranoi publikisht se qeveria nuk mund të vazhdonte më mbi një shpinë të trazuar qytetare. “Të rinj, të moshuar, njerëz nga çdo shtresë shoqërore kanë kërkuar largimin tonë. Ne e mbështesim këtë energji qytetare,” deklaroi ai, duke vulosur fundin e një koalicioni që zgjati vetëm një vit.
Koalicioni përfshinte GERB-in e Borisovit — forca dominante e politikës bullgare që prej 2008 — Partinë Socialiste Bullgare të linjës pro-Kremlinit, si dhe partinë nacionaliste “Ka një popull të tillë”, e cila në parlament mbështetej nga oligarku i sanksionuar Delyan Peevski dhe formacioni “Fillim i ri”.
Protesta që tejkaluan çdo parashikim
Protestat nisën më 26 nëntor dhe shpërthyen me një intensitet të papare. Në rrugët e Sofjes numëroheshin mbi 100 mijë qytetarë, me të rinjtë në ballë të një lëvizjeje që i kaloi edhe valët e mëparshme të protestave të viteve 2013–2014 dhe 2020–2021, të gjitha të fokusuara te korrupsioni dhe kapja politike e shtetit.
Shkaku i menjëhershëm i revoltës? Buxheti për vitin 2026, që parashikonte rritje të taksave për sektorin privat, me qëllim financimin e pagave në administratë, ushtri dhe polici. Kritiket e quajtën këtë një përpjekje për të zgjeruar kontrollin e shtetit mbi aparatin publik në kurriz të ekonomisë së lirë.
Megjithëse qeveria premtoi rishikime, valët e pakënaqësisë nuk u shuan. Forcat pro-BE “Ne vazhdojmë ndryshimin” dhe “Bullgaria Demokratike” e mbajtën ndezur energjinë qytetare, duke e kthyer protestën në lëvizjen më të gjerë shoqërore të dhjetë viteve të fundit.
Peevski, një nga figurat më të sulmuara nga protestuesit, u përpoq ta devijonte narrativën duke e quajtur situatën “një koalicion Soros”, një retorikë e njohur në rrymat nacionaliste të Evropës Lindore.
Dorëheqja erdhi para mocionit të mosbesimit
Edhe pse opozita përgatitej për mocion mosbesimi, realisht qeveria nuk rrezikohej në parlament — koalicioni kishte shumicën. Rreziku ishte në rrugë, ku presioni i qytetarëve u rrit çdo ditë.
Dorëheqja, e papritur për analistët, vjen pikërisht në prag të një momenti historik: hyrjes së Bullgarisë në Eurozonë më 1 janar 2026. Vendin tani e presin zgjedhje të parakohshme në fillim të vitit të ardhshëm — zgjedhjet e shtata të përgjithshme brenda pesë vitesh, një rekord destabiliteti në BE.
Në periudhën tranzitore, vendi do të drejtohet nga një qeveri teknike e emëruar nga presidenti pro-rus Rumen Radev.
Kush përfiton nga rrëzimi?
Sipas analistëve, rënia e koalicionit pritet të forcojë partitë reformiste pro-BE, të cilat organizuan protestat. Por e ardhmja mbetet e trazuar: Bullgaria është tashmë e ndarë mes orientimit euroatlantik dhe narrativave të influencuara nga Moska.
Një gjë është e sigurt:
kjo dorëheqje shënon triumfin më të madh të qytetarëve bullgarë ndaj elitës së vjetër politike që prej rënies së komunizmit.