Para pak kohësh Hong Kongu konsiderohej një “fëmijë i poster” në trajtimin e pandemisë Covid-19.
Por tashmë vendi po përballet me një valë të re që po “gjunjëzon” vendin. Për këtë arsye Qeveria ka paralajmëruar që sistemi spitalor mund të përballet me kolaps, dhe thjesht ka pasur një numër rekord të lartë të infeksioneve të reja brenda një dite.
Çfarë shkoi keq, dhe çfarë mësimesh ka për vendet që merren me pandeminë dhe krizën ekonomike të shkaktuar nga bllokimi?
Përjashtimet e karantinës
Hong Kongu kishte rastet e para të Covid-19 në fund të janarit të 2020, duke krijuar shqetësim dhe panik për mbarë vendin, por numri i rasteve të reja mbetet relativisht i ulët dhe përhapja e rasteve u kontrollua shumë shpejtë.
Ajo përjetoi atë që u bë e njohur si “vala e saj e dytë” në mars, pasi studentët dhe banorët e huaj filluan të kthehen në vend, duke çuar në një rritje të infeksioneve të importuara.
Si rezultat, Hong Kongu ndërrmori kontrolle të rrepta kufitare, duke ndaluar të gjithë jo-rezidentët të hyjnë në kufijtë e saj nga jashtë, ndërsa për të gjithë ata që u kthyen kërkohej të kalonin një provë Covid-19 dhe karantinë 14-ditore.
Pra, si arriti “vala e tretë”, që ka çuar në më shumë se 100 raste të reja për nëntë ditë me radhë?
“Është mjaft zhgënjyese sepse Hong Kongu me të vërtetë e kishte marrë situatën nën kontroll.”- thotë Malik Peiris, Kryetar i Virologjisë në Universitetin e Hong Kongut.
Ai beson se kishte dy të meta në sistem.
Së pari, shumë të kthyer u vendosën në karantinë për 14 ditë në shtëpi, një marrëveshje që është e zakonshme në shumë vende, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, në vend se në kampe të posaçme karantine.
“Ka një dobësi atje sepse njerëzit e tjerë në shtëpi nuk janë nën asnjë lloj kufizimi dhe prapë do të vijnë dhe do të shkojnë.”- shprehet Prof Peiris.
Sidoqoftë, ai beson se problemi më serioz erdhi nga vendimi i qeverisë për të përjashtuar disa grupe njerëzish nga testimi dhe karantina kur hynë në Hong Kong. Hong Kong kishte liruar nga karantina rreth 200,000 njerëz, përfshirë aeroplanmbajtës dhe drejtuesit e kompanive të listuara në bursë.
Ai tha që përjashtimet ishin të nevojshme për të siguruar që operacionet normale të përditshme në Hong Kong, ose për shkak se udhëtimi i tyre ishte i nevojshëm për zhvillimin ekonomik të qytetit.
Si një qytet ndërkombëtar dhe port tregtar, Hong Konggu ka një numër të lartë të lidhjeve ajrore, dhe shumë anije ndryshojnë ekuipazhet atje. Territori gjithashtu varet nga importet nga Kina kontinentale dhe gjetkë për ushqim dhe mallra thelbësore.
Joseph Tsang, një specialist dhe mjek i sëmundjeve infektive, i përshkruan përjashtimet si një “boshllëk” të rëndësishëm që rrit rrezikun e infeksionit, veçanërisht nga detarët dhe ekuipazhi i ajrit që vizituan gjithashtu vendet turistike dhe përdorën transportin publik.
Qeveria fillimisht tha se përjashtimet e karantinës nuk ishin shkak për përhapjen e virusit, por më vonë u pranua se kanë pasur ndikim.
Por balancimi i shëndetit publik, shqetësimet ekonomike mund të sjellin një situatë të vështirë, ndërkohë që një bashkim që përfaqëson pilotët në FedEx i ka kërkuar kompanisë të ndalojë fluturimet për në Hong Kong sepse thotë se masat më të rrepta të Covid-19, përfshirë këtu edhe qëndrimet e detyrueshme të spitalit për pilotët që testojnë pozitiv, krijojnë “kushte të papranueshme për pilotët”.
Benjamin Cowling, një profesor i epidemiologjisë në Universitetin e Hong Kongut, thotë se përvoja e Hong Kongut me problemet e karantinës mund të ndodhë edhe në vendet e tjera.
“Në Mbretërinë e Bashkuar, gjithashtu ka një karantinë 14-ditore, kështu që do të keni të njëjtën çështje të mundshme të shtimit të rasteve. Ndërkohë, Zelanda e Re dhe Australia kanë një politikë të detyrueshme të karantinës në hotel, e cila është një koncept i mirë … megjithëse ekziston çështja se kush paguan për të.”-shton ai.
Ashtu si Hong Kong, Mbretëria e Bashkuar gjithashtu përjashton disa udhëtarë nga rregullat e kufirit, duke përfshirë drejtuesit e automjeteve të mallrave, detarët dhe aeroplanët.
Masat e distancës sociale u hoqën
Përjashtimet e karantinës në Hong Kong kanë qenë për muaj të tërë, por vala e tretë u pa në korrik. Prof Peiris beson se kjo është për shkak të një faktori të dytë të rëndësishëm, ku masat për distancimin shoqëror u përsëritën në mënyrë të konsiderueshme në qershor.
“Për sa kohë që masat në distancimin shoqëror do të ishin vendosur, sistemi mund të përballonte, por një herë masat u lehtësuan duke bërë që infeksionet e importuara të përhapeshin me shpejtësi.”- thotë ai.
Që atëherë, mediat shtetërore kineze kanë fajësuar të dy ngjarjet për nxitjen e valës së tretë të infeksioneve, ndërsa një politikan e quajti atë si “sjellje absolutisht të papërgjegjshme”.
Sidoqoftë, ekspertët e shëndetësisë thonë se nuk ka asnjë provë se ato shkaktojnë rritje në numrin e rasteve të reja.
A mund të ndikojë shpërthimi në zgjedhjet e Hong Kongut?
zgjedhjet e shtatorit në parlamentin e Hong Kongut, Këshilli Legjislativ, si shkak i rritjes së infeksioneve. Disa raporte të mediave lokale, duke cituar burime anonime, thonë se qeveria është e vendosur të shtyjë zgjedhjet për të paktën një vit.
Politikanët e opozitës kanë akuzuar qeverinë për përdorimin e pandemisë si një justifikim për të vonuar zgjedhjet, veçanërisht pasi opozita kishte kryer fuqishëm në zgjedhjet lokale në fund të vitit të kaluar. Sidoqoftë, masa është mirëpritur nga disa zyrtarë, përfshirë ish-presidentin e Këshillit Legjislativ Jasper Tsang, i cili tha për mediat lokale: Qeveria nuk do të jetë në gjendje të shfajësojë veten nëse qendrat e votimeve shndërrohen në qendrat e nxehta për përhapjen e virusit.
Prof Cowling thotë se masat për distancën sociale të rivendosura nga qeveria tashmë kanë ndihmuar në uljen e rasteve të reja ditore.
“Unë nuk jam i sigurt se është e nevojshme të vonosh zgjedhjet, sigurisht jo për një vit. Mund të konsiderosh vonimin e tyre për dy javë ose një muaj, sepse deri atëherë do të kishim me siguri numrat e rasteve të reja që do të zbrisnin në zero.”- thotë ai.
Ai shton se ka shumë mënyra për t’i bërë zgjedhjet më të sigurta, duke përfshirë rritjen e numrit të vendvotimeve dhe stafit për të zvogëluar kohën e pritjes, duke siguruar që vendvotimet të jenë të ajrosura mirë, dhe të testojnë të gjithë stafin e vendvotimeve dy ditë para zgjedhjeve.
Qeveritë kanë marrë qasje shumë të ndryshme për këtë, të paktën 68 vende ose territore shtynë zgjedhjet për shkak të Covid-19, ndërsa 49 vende mbajtën zgjedhje ashtu siç ishte planifikuar, është njoftuar nga Instituti Ndërkombëtar për Demokraci dhe Ndihmë Zgjedhore.
Singapori zhvilloi zgjedhjet e tij të përgjithshme në fillim të këtij muaji, dhe pati pjesëmarrjen e tij më të lartë vitet e fundit, thotë Eugene Tan, një profesor juridike dhe komentator politik në Universitetin e Menaxhimit të Singaporit./BBC