Mbetjet e raketës kineze po enden në orbitë dhe pritet që të futën në atmosferën e Tokës këtë fundjavë, ku siç shihet nga monitorimi “Live” ato mund të rrëzohen për pak më shumë se një orë.
Kjo ka shkaktuar frikë e pasiguri te qytetarët e zonave që janë cilësuar si “zona rreziku”, ku bëjnë pjesë Neë York, të gjithë Afrikën dhe Australinë, Japoninë dhe Spanjën, Portugalinë, Italinë dhe Greqinë.
Por a ka ndodhur kjo më parë, dhe a do të ndodhë përsëri?
Kina ka një histori të gjatë të lejimit të pjesëve të pajisjeve të saj hapësinore të bien atje ku munden, pa llogaritur edhe dëmet që do të shkaktohen.
Raketat e nisura nga Qendra e Hedhjes Satelitore Xichang në Provincën Sichuan, binin rregullisht në zona rurale, duke shkaktuar dëme herë pas here. Që nga ajo kohë, Kina ka zhvendosur shumë prej nisjeve të saj, duke përfshirë Marsin e Gjatë 5B, në një sit të ri në Wenchang, një qytet në Hainan, një ishull në brigjet juglindore.
Vitin e kaluar, nisja e parë e një rakete të gjatë Mars 5B ngriti një prototip të kapsulës hapësinore të ekuipazhit të Kinës. Përforcuesi bëri një rikthim të pakontrolluar dhe kjo bëri që disa mbeturina të binin në një fshat në Bregun e Fildishtë.
Me më shumë pjesë të mëdha të stacionit hapësinor të Kinës të planifikuara për të shkuar në orbitë, priten më shumë lëshime të Marsit të Gjatë 5B deri në vitin 2022.
Nëse nuk ka një ndryshim në mënyrën se si Kina e operon atë, shanset që dikush të dëmtohet nga mbetjet e raketave do të rritet.
Çfarë ndodh me Kinën nëse raketa godet diçka?
Ekziston një kornizë ligjore ndërkombëtare e bazuar në traktate nga vitet 1960 dhe ’70 në të cilat një vend mund të kërkojë pagesa për dëmin e shkaktuar nga raketa e një vendi tjetër.
Kjo ka ndodhur një herë, pasi Cosmos 954, një satelit Sovjetik që mundësohej nga një reaktor bërthamor, u rrëzua në Kanada në 1978. Kanadaja faturoi Bashkimin Sovjetik për një pjesë të kostos së pastrimit të mbeturinave radioaktive./ NYT