Ndotja e ajrit vazhdon të jetë një ndër sfidat më të mëdha mjedisore dhe shëndetësore në Europë, me pasoja të rënda për jetën njerëzore. Në vitin 2022, ndotja e ajrit shkaktoi vdekjen e 357,000 personave në Bashkimin Europian, duke u bërë një rrezik madhor për shëndetin publik.
Shqipëria, ndër vendet më të rrezikuara
Në raportin e Agjencisë Europiane të Mjedisit, Shqipëria renditet ndër vendet me shkallën më të lartë të vdekjeve të parakohshme për shkak të ndotjes së ajrit. Në vitin 2021, Shqipëria kishte një normë vdekshmërie prej 164 vdekje për çdo 100,000 banorë, duke u renditur e katërta në Europë, pas Maqedonisë së Veriut, Serbisë dhe Malit të Zi.
Ndotja dhe burimet kryesore
Shumica e këtyre vdekjeve lidhen me ekspozimin ndaj grimcave të imta PM2.5, të cilat gjenden në pluhur, tym dhe shkarkime automjetesh. Gjithashtu, dioksidi i azotit, i prodhuar nga djegia e karburanteve, dhe ozoni në smog janë kontribues të tjerë të mëdhenj në problemin e ndotjes.
Pasojat shëndetësore dhe ekonomike
Ndotja e ajrit lidhet me një sërë problemesh shëndetësore si sëmundjet e zemrës, të frymëmarrjes, diabetin dhe kancerin. Ajo prek më rëndë të moshuarit, fëmijët dhe individët me probleme shëndetësore ekzistuese. Përveç pasojave shëndetësore, ndotja e ajrit ka ndikime të rënda edhe mbi ekonominë, përmes kostove të kujdesit shëndetësor dhe uljes së produktivitetit.
Masat dhe sfidat
BE-ja ka ndërmarrë masa për përmirësimin e cilësisë së ajrit, duke miratuar rregulla më të rrepta për të reduktuar ndotjen dhe për të mbrojtur shëndetin e qytetarëve. Megjithatë, vendet si Shqipëria përballen ende me sfida të mëdha për të përmbushur këto standarde dhe për të reduktuar ndikimet e ndotjes në shëndet dhe ekonomi.
Situata e ndotjes së ajrit në Europë, veçanërisht në vendet e Ballkanit, është një kujtesë e qartë për nevojën e ndërhyrjeve urgjente. Shqipëria dhe vendet e tjera duhet të intensifikojnë përpjekjet për të ulur ndotjen dhe për të mbrojtur shëndetin e qytetarëve të tyre.