Zgjedhja e Dimal Bashës si kryetar i Kuvendit të Kosovës ka sjellë jo vetëm një lëvizje të re në skenën institucionale, por edhe një stuhi reagimesh për shkak të një teksti të vitit 2012, ku ai kishte bashkautorësi me profesoreshën Jana Arsovska në SHBA.
Në atë punim me titull “Globalizimi i Ballkanit Perëndimor: Krimi Transnacional, Islami Fondamental dhe Aleancat e Padrejta”, Basha kishte përshkruar Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës (UÇK) jo vetëm si një organizatë të rezistencës kombëtare, por edhe si një “milici të nëntokës, të lidhur me bandat kriminale dhe drogën”.
Ky përkufizim ka ndezur debatin publik, duke ngritur dyshime mbi qëndrimin e sotëm të Bashës ndaj një prej simboleve më të rëndësishme të historisë së Kosovës.
Çfarë Shkruante Basha Në 2012
Në tekstin akademik, Basha argumentonte se:
- UÇK-ja financohej jo vetëm nga diaspora shqiptare, por edhe nga trafikantë droge në Evropë dhe SHBA.
- Trafikantët jo vetëm siguronin fondet, por edhe sillnin armë dhe luftëtarë përkrah UÇK-së.
- Rekrutimi i ish-të burgosurve, “banditëve patriotë” dhe kriminelëve të karrierës ishte i zakonshëm gjatë luftërave jugosllave.
- Ka raste gjyqësore në Gjermani, Itali, Belgjikë dhe Çeki që sugjeronin lidhje mes trafikantëve dhe UÇK-së.
- Si shembull, përmendej se në Belgjikë, bosë të mafias shqiptare përdornin kërcënime me plumba në dyert e diasporës për të siguruar pagesa “vullnetare” në emër të fondit “Vendlindja Thërret”.
Në këtë studim përmendej madje edhe Xhavit Haliti, i cilësuar si drejtues i logjistikës së UÇK-së, i cili sipas tekstit, kur fondet zyrtare u shteruan, “u kthye me të madhe te krimi i organizuar”.
Pyetjet Që Ngritën Polemikën
Publikimi i këtij materiali ka nxitur një pyetje thelbësore: A është Dimal Basha një mohues i luftës për liri?
- Po, nëse lexohet fjala e shkruar në 2012, ku UÇK-ja paraqitet si një organizatë e ndërthurur me krimin dhe drogën.
- Jo, nëse argumentohet se bëhet fjalë për një studim akademik, i bazuar në literaturë dhe burime ndërkombëtare të kohës, që nuk përfaqësonte një qëndrim politik personal.
Kontradikta Me Narrativën Zyrtare
Çështja bëhet edhe më delikate për faktin se Basha u votua si kryetar i Kuvendit edhe nga Partia Demokratike e Kosovës (PDK) – parti e dalë pikërisht nga strukturat politike të UÇK-së. Kjo kontradiktë ka shtuar dyshimet mbi besueshmërinë e tij si figurë që duhet të mishërojë unitetin dhe historinë e shtetësisë së Kosovës.
Pasojat Politike
Ky debat mund të ketë pasoja të rënda:
- Brenda partisë, ku figura të lidhura ngushtë me UÇK-në mund ta shohin Bashën si të pabesueshëm.
- Në opinionin publik, ku çdo fjalë që cënon UÇK-në shihet si një sulm mbi luftën për liri.
- Në arenën ndërkombëtare, ku kundërshtarët politikë të Kosovës mund ta përdorin këtë material për të relativizuar legjitimitetin e luftës së viteve ’98-’99.
Çfarë ka shkruar Dimal Basha për UÇK-në?
Në një punim të vitit 2012 ai e përshkroi UÇK-në si të lidhur me bandat kriminale dhe trafikun e drogës.
A është ky qëndrim personal apo akademik?
Nuk ka përgjigje të prerë: mund të lexohet si qasje akademike e kohës ose si një pikëpamje personale që sot vihet në kontrast me narrativën zyrtare.
Pse është problematike sot?
Sepse Basha është zgjedhur kryetar i Kuvendit të Kosovës me votat e një partie që e ka origjinën nga UÇK-ja.
A e dëmton këtë pozitë?
Po, kjo e bën të pashmangshme perceptimin se ai ka pasur një qëndrim kontradiktor dhe të papajtueshëm me simbolikën e luftës për liri.
Cilat janë pasojat politike?
Ky debat mund të shkaktojë ndarje brenda Vetëvendosjes dhe tensione me PDK-në, si edhe të përdoret nga kundërshtarët për të delegjitimuar Bashën si figurë shtetërore.