Deklarata e kreut të Partisë Demokratike, Sali Berisha, ndaj ambasadorit të Bashkimit Evropian në Shqipëri, Silvio Gonzato, ka shkaktuar një incident diplomatik që po përshkallëzohet në nivele të larta politike dhe institucionale. Kreu i grupit parlamentar të Partisë Socialiste, Taulant Balla, e cilësoi ngjarjen si “incident të rëndë diplomatik” dhe konfirmoi se në Kuvend është depozituar një kërkesë për përjashtimin e Berishës për 30 ditë nga seancat plenare.
Sipas Ballës, reagimi i menjëhershëm i Komisioneres për Zgjerimin e BE-së, Marta Kos, tregon se incidenti ka marrë përmasa që shkojnë përtej politikës së brendshme shqiptare. “Komisionerja për Zgjerimin i ka kërkuar Partisë Demokratike të distancohet nga kjo deklaratë e turpshme,” u shpreh Balla në fjalën e tij, duke e cilësuar sjelljen e Berishës si të papranueshme në marrëdhëniet me përfaqësuesit diplomatikë të BE-së.
Incidenti nisi gjatë debatit për ligjin e ri mbi barazinë gjinore, kur Berisha, në fjalën e tij në Kuvend, iu drejtua ambasadorit Gonzato duke thënë se nuk mund t’i imponojë shoqërisë shqiptare “bindjet e tij personale”. Ai shtoi se “respekton orientimin seksual të çdo individi”, por kundërshtoi përfshirjen e termit “përkatësi e shumëfishtë gjinore” në ligj, duke kërkuar që përfaqësuesi i BE-së të tregojë cilën direktivë evropiane e parashikon një përkufizim të tillë.
“Zotëri, ne respektojmë orientimin seksual të të gjithëve. Por përpjekjet tuaja për t’u imponuar standarde të reja gjinore nuk kanë bazë ligjore në BE. Edhe në statusin tuaj ju jeni binar. Nuk merrem me jetën personale të askujt, por cila direktivë e BE-së flet për përkatësi të shumëfishtë gjinore?”, – u shpreh Berisha në sallën e Kuvendit.
Pas kësaj deklarate reagoi Komisionerja për Zgjerimin, Marta Kos, e cila theksoi se “barazia gjinore dhe mosdiskriminimi janë vlera themelore të BE-së dhe çdo sulm ndaj përfaqësuesve të saj është i papranueshëm.” Kjo deklaratë u shpërnda menjëherë nga kryeministri Edi Rama, i cili kërkoi publikisht ndjesë në emër të Shqipërisë për “gjuhën fyese” të përdorur në Kuvend.
“Kërkojmë ndjesë për mënyrën fyese se si një ligj fisnik dhe në përputhje me parimet e BE-së u keqpërdor për qëllime politike. Siç themi në shqip, le të lehin qentë, karvani ecën përpara,” shkroi Rama në platformën X.
Në reagimin e tij të dytë, Berisha mohoi çdo qëllim fyes dhe u mbrojt duke thënë se fjala “binar” nuk mund të konsiderohet fyerje. “Nuk mund ta fyeja unë ambasadorin. Vetëm kërkova sqarim për direktivën që ai përmend. Kam verifikuar me ekspertë të së drejtës evropiane dhe nuk ekziston asnjë direktivë që detyron shtetet të braktisin konceptin binar të gjinisë. Fjala ‘binar’ nuk është ofendim, është përshkrim,” deklaroi kreu i PD-së në sallën e Kuvendit.
Kjo përplasje ndodh në një moment delikat politik, ku opozita dhe mazhoranca përballen në mënyrë të ashpër për çështje që lidhen me moralin, vlerat tradicionale dhe integrimin europian. Projektligji për barazinë gjinore, që u miratua mes tensioneve, është kundërshtuar fort nga PD, e cila e cilëson si “ligj që cenon thelbin e familjes”. Nga ana tjetër, PS mbron nismën si “akt progresiv që garanton mbrojtje për çdo qytetar pa dallim.”
Jashtë godinës së Kuvendit, protesta e zhvilluar kundër projektligjit për barazinë gjinore pasqyroi ndarjen e thellë shoqërore mbi këtë temë, ndërsa në arenën politike, deklarata e Berishës duket se do të ketë pasoja të drejtpërdrejta në raportet e tij me institucionet e BE-së dhe në vetë pozicionin e tij parlamentar.